Pensioen in nieuwe stelsel waarschijnlijk hoger

De kans is groot dat de pensioenen in de toekomst hoger uitvallen, blijkt uit Netspar-onderzoek naar het nieuwe pensioenstelsel. Het geld komt eerder bij gepensioneerden terecht.

Lange tijd zaten de pensioenen van Nederlanders in een grote pot. Het was onduidelijk wat precies van wie was, en jongeren vroegen zich af of ze in een verre toekomst wel iets terugzien van een leven lang premie betalen. Dat verandert. Werknemers gaan hun eigen, persoonlijke pensioenpotje opbouwen. Het nieuwe systeem wordt transparanter en eerlijker, is het idee.

Theo Nijman, Sander Muns en Bas Werker, alle drie Tilburgse wetenschappers, onderzochten voor Netspar wat voor effect het nieuwe pensioenstelsel heeft op pensioenuitkeringen. Want effecten zijn er.

Pensioenfondsen hoeven straks geen buffers meer aan te houden om schokken op te vangen als het bijvoorbeeld slecht gaat op de financiële markten. “De schokken worden doorgegeven aan de deelnemers,” zegt Theo Nijman, Research Director van de pensioendenktank en hoogleraar Econometrie van de Financiële Markten aan TiSEM.

Bestaanszekerheid

Gepensioneerden gaan directer merken hoe hun pensioenpotje het doet. Dat kan meevallen maar ook tegenvallen. In een financiële crisis kan vijftig procent van de waarde op de beurs verdampen. Als een pensioenfonds alles in aandelen belegt, kan het dan nog maar de helft uitkeren. In werkelijkheid wordt er minder belegd, maar twintig procent lagere uitkeringen in een crisis kan Nijman niet uitsluiten.

Het ene jaar kan je uit eten, het volgende moet je naar de voedselbank. Dit lijkt allerminst goed voor de bestaanszekerheid. Toch zal het volgens Nijman niet zo’n vaart lopen. “In het extreme scenario dat er twintig procent minder wordt uitgekeerd, merkt vooral de goedbetaalde hoogleraar dat, niet de portier of schoonmaker.”

Nijman wijst op de AOW: iedereen in Nederland heeft een inkomen voor de oude dag. Vooral mensen met hogere inkomens hebben daarnaast nog een fors aanvullend pensioen en merken daardoor meer van de schommelingen in hun totale pensioeninkomen.

En dat effect kan gedempt worden. “Pensioenfondsen kunnen ervoor kiezen om te spreiden. Je hoeft een verlies niet in één keer te nemen, maar kan het bijvoorbeeld over tien jaar uitsmeren.” Bovendien kan er in die periode weer winst worden behaald, wat het eerdere verlies kan opheffen. Dan merken gepensioneerden er al helemaal weinig van.

Het gaat om kansen. En de kans dat een aanvullend pensioen in een jaar tijd daalt met meer dan één procent, is volgens de Netspar-studie 20 procent. Daar staat tegenover dat er 50 procent kans is op een stijging van meer dan één procent. De conclusie? De pensioenen zouden wel eens kunnen stijgen zodra het nieuwe stelsel in werking treedt. Dat vermoeden hadden de onderzoekers al, maar ze hebben het nu aangetoond.

Cadeautje voor de volgende generatie

Geld dat nu wordt gebruikt om buffers mee aan te vullen, gaat straks rechtstreeks naar de pensioenpotjes. Wat er gebeurt met de al opgebouwde buffers is nog onduidelijk. “Dat is een politieke discussie,” zegt Nijman. Econoom Ed Westerhout zei vorig jaar oktober tegen Univers dat een compensatieregeling voor de huidige gepensioneerden een mogelijkheid is. “Door weinig indexatie zijn hun pensioenen de afgelopen jaren op achterstand geraakt.”

Ook voorspelde Westerhout dat toekomstige generaties wat slechter af zijn door het wegvallen van de buffers. “Dat klopt,” zegt Nijman. “De buffer was steeds een cadeautje voor de volgende generatie.” Op lange termijn kan het gemis daarvan toch gevoeld worden, zegt hij. “Maar de komende twintig á dertig jaar speelt dat nog geen rol. De kans dat je in het nieuwe stelsel een hoger pensioen hebt is groot.”

_Advertentie.