Vooral vrouwelijke studenten slachtoffer van seksueel grensoverschrijdend gedrag

Seksistische opmerkingen, seksueel getinte berichten en grappen of ongewenste intieme aanrakingen. Onderzoek van studenten forensische psychologie toont aan dat vrouwelijke studenten vaker last hebben van grensoverschrijdend gedrag dan mannelijke studenten. Voor begeleidend docent Cedric Stalpers van Tilburg School of Social and Behavioral Sciences is dat geen verrassing: “Vrouwen zijn wat mij betreft het sterkste geslacht”.

Een jaar na de onthullingen over misstanden bij het tv-programma The Voice of Holland, staat machtsmisbruik hoog op de publieke agenda. Verschillende zaken kwamen nadien aan het licht: dickpicks van oud-Ajaxbestuurder Marc Overmars en seksistische grappen van Johan Derksen en leden van het Amsterdamsch Studenten Corps. Ook de academische wereld is deze dans niet ontsprongen: hoogleraren in Leiden en Leuven werden onlangs nog beschuldigd van seksuele intimidatie.

Genoeg redenen voor studenten forensische psychologie om seksueel grensoverschrijdend gedrag onder de Tilburgse studentenpopulatie in kaart te brengen. Zij wilden weten hoe vaak studenten het slachtoffer worden van seksuele intimidatie en onderzochten wat dit psychologisch gezien met hen doet. Meer dan 378 studenten vulden afgelopen zomer een vragenlijst in. De belangrijkste conclusie: vooral vrouwelijke studenten zijn het slachtoffer van seksueel grensoverschrijdend gedrag.

Ongewenste intieme aanrakingen

Ruim vierenzeventig procent van de vrouwelijke studenten gaf aan slachtoffer geweest te zijn van ongewenste intieme aanrakingen. Zestig procent van deze groep vrouwen is ooit ongevraagd gezoend. Daarnaast heeft veertig procent van hen een ervaring waarbij iemand anders aandrong op seks zonder dat zij dit wilden. Een kwart van hen geeft zelfs aan wel eens een situatie meegemaakt te hebben waarbij iemand anders ongewild een poging ondernam tot seks. Opvallend genoeg was slechts vijfentwintig procent van de mannelijke studenten ooit slachtoffer van ongewenste intieme aanrakingen.

Cedric Stalpers, universitair docent aan Tilburg School of Social and Behavioral Sciences, is niet verrast door de onderzoeksresultaten: “Seksueel grensoverschrijdend gedrag krijgt niet voor niets veel media-aandacht. Vrouwen zijn veelvuldig slachtoffer van seksuele intimidatie en durven daar steeds vaker mee naar buiten te komen.”

Grensoverschrijdend gedrag vindt doorgaans buiten de campus plaats

Het komt dus vaak voor dat studenten te maken krijgen met ongewenste intimiteiten, maar wat zijn de gevolgen voor de slachtoffers? Ook dat onderzochten de studenten forensische psychologie: “Uit ons onderzoek blijkt dat studenten die te maken krijgen met seksueel grensoverschrijdend gedrag zich niet ‘onzekerder voelen’ door dit gedrag. Behalve slachtoffers van seksuele dwang: die geven aan vaker neerslachtig te zijn en zich minder veilig te voelen. Dat veel vrouwen regelmatig te maken krijgen met seksuele intimidatie en toch nog overeind staan, toont wat mij betreft aan dat zij het sterke geslacht zijn.”

Daarnaast blijkt uit het onderzoek dat grensoverschrijdende gedragingen doorgaans buiten de campus plaatsvinden (83%). Zeventien procent van de onderzoekspopulatie geeft aan slachtoffer te zijn van grensoverschrijdend gedrag ‘binnen de campussferen’. Dit gaat om ervaringen tijdens de introductieperiode of grensoverschrijdend gedrag door een andere student, zoals schunnige en seksistische opmerkingen. Volgens Stalpers is elke uiting van grensoverschrijdend gedrag er een te veel. Maar toch is hij ook enigszins opgelucht: “Geen van de bevraagde studenten gaf aan dat een docent van de universiteit over de grens is gegaan.”

Pesten

Naast seksueel grensoverschrijdend gedrag, deden de studenten forensische psychologie ook onderzoek naar pestgedrag. De onderzoeksresultaten tonen aan dat mannen en vrouwen in gelijke mate slachtoffer zijn van pesten. Opvallend genoeg lijkt – uit dit eerste enquête-onderzoek – pesten van alle bevraagde vormen van (seksueel) grensoverschrijdend gedrag de meeste negatieve gevolgen te hebben op de lange termijn: “Pesten hangt negatief samen met het eigen lichaamsbeeld, gemoedstoestand, zelfvertrouwen en levenstevredenheid. Mogelijk wordt pesten door de respondent betrokken op zichzelf, terwijl seksueel grensoverschrijdend gedrag meer zegt over de dader”, legt Stalpers uit.

Hoe je bepaalde situaties ervaart, verschilt van persoon tot persoon

Subjectieve ervaringen

Toch blijft het moeilijk om verschillende evaringen met (seksueel) grensoverschrijdend gedrag met elkaar te vergelijken en daar glasharde uitspraken over te doen. Op de vraag hoe het onderzoek van de studenten forensische psychologie rekening houdt met subjectiviteit van individuele ervaringen, antwoordt Stalpers: “Ik durf de schadelijke gevolgen van pesten niet zomaar te vergelijken met andere vormen van (seksueel)grensoverschrijdend gedrag. Wij hebben de individuele fijngevoeligheid van onze respondenten niet onderzocht. Dat is een beperking van ons onderzoek.”

Hoe je bepaalde situaties ervaart, verschilt immers van persoon tot persoon. Zo kan de een nauwelijks psychologische schade ondervinden van een aanranding. Terwijl iemand anders daar langdurig last van heeft. Ook kan iemand die gepest wordt zijn leven net zo slecht beoordelen als iemand die te maken heeft gehad met een verkrachting.

Assertiviteit lijkt wel van invloed te zijn op de geestesgesteldheid: “We hebben aan de studenten gevraagd of zij zichzelf assertief vinden. Wat blijkt? Studenten die voor zichzelf opkomen, beoordelen hun gemoedstoestand positiever dan studenten die zichzelf niet assertief vinden”, legt Stalpers uit.

Onder leiding van Stalpers bestudeert een nieuwe lichting scriptanten momenteel de psychologische gevolgen van verkrachting. Daarnaast werkt Stalpers met masterscriptanten aan een nieuwe studie naar het subjectief welzijn van studenten en hun seksuele assertiviteit: “De resultaten van dit onderzoek stromen nog steeds binnen. Over enkele weken hoop ik meer te kunnen vertellen over de voornaamste bevindingen van deze studie”, vertelt Stalpers.

_Advertentie.