Luister naar de signalen van je eigen lichaam
Hoofdpijn? Darmklachten? Slecht slapen? Daar heeft iedereen wel eens last van. Maar wat als het niet zomaar wat klachten zijn, maar uitingen van stress? ‘Neem af en toe een moment om heel bewust bij jezelf in te checken,’ schrijft columnist Puck van Tilburg.
Het is weekend en samen met mijn man ben ik een dagje naar Antwerpen. Mijn telefoon gaat af. Zonder er al te veel bij stil te staan, kijk ik even wat het is. Het is een whatsappberichtje van een collega. Het doet er eigenlijk niet eens toe wat er precies in staat. De gedachte dat ik de volgende dag weer moet werken, zorgt ervoor dat ik het heel warm krijg. Mijn hart gaat opeens veel sneller slaan. Ik ga heel snel ademen en voor ik het weet sta ik te hyperventileren. Als het me lukt om weer rustig te ademen, komen de tranen.
Niet eerder reageerde mijn lichaam zo heftig op zoiets ogenschijnlijk kleins. Het was, hoe vervelend ook, een eyeopener dat er echt iets aan de hand was. In de aanloop naar mijn burn-out had ik weinig aandacht voor mijn lichaamssignalen. Ik constateerde wel klachten, maar ik telde ze niet bij elkaar op. De ene keer had ik hoofdpijn, maar dat kwam nou eenmaal wel eens voor. Een andere keer had ik last van mijn darmen, maar had ik vast iets verkeerds gegeten. Ik luisterde niet goed en verbond er te lang geen consequenties aan. Mijn lichaam trapte uiteindelijk op de rem met een heel duidelijk signaal: zo kan het niet langer.
In mijn vorige column schreef ik al dat we tegenwoordig te veel in ons hoofd zitten. Veel mensen zijn het contact met hun lichaam kwijtgeraakt. Lichaamssignalen vinden we vooral lastig, maar ze kunnen heel behulpzaam zijn als we er beter naar luisteren. Als je last hebt van te veel stress, geeft je lichaam je tekenen dat er iets moet gebeuren. Het zijn signalen die je helpen om preventief in te grijpen. Je krijgt bijvoorbeeld hoofdpijn, hartkloppingen of je kampt met slaapproblemen. Het zijn waarschuwingen dat je zenuwstelsel overbelast is.
Begrijp me niet verkeerd, als je deze lichaamssignalen herkent, heb je niet automatisch last van stress. De klachten kunnen meerdere oorzaken hebben. Wat je kunt doen is voor jezelf nagaan hoe jouw lichaam reageert op stress. Neem vervolgens af en toe een moment om heel bewust bij jezelf ‘in te checken’. Als je merkt dat je stressklachten hebt, neem ze dan serieus.
Het is van belang om naar jezelf luisteren en er (tijdig) gehoor aan te durven geven. Eigenlijk weten we wel wat belangrijk is en wat we nodig hebben. Jane Austen schreef al eens: In ons allemaal woont een betere gids dan iemand anders ooit voor ons zou kunnen zijn, als we er maar aandacht aan zouden besteden.
Puck van Tilburg is bestuurssecretaris op de universiteit. In januari 2023 meldde ze zich ziek vanwege burn-out klachten, inmiddels is ze grotendeels hersteld. Ze schrijft elke maand over de lessen die ze heeft geleerd.