Zeg vaker nee tegen jezelf

Vaker ontspannen? Dat is voor veel mensen niet alleen een goed voornemen, het is ook ontzettend belangrijk. Maar hoe maak je er tijd voor? ‘Als ontspannen geen onderdeel uitmaakt van je routine, moet je het eerst aanleren,’ schrijft Puck van Tilburg.

Puck van Tilburg. Beeld Nicole Ermen

Doordat je rond 1 januari om de oren wordt geslagen met reclames voor de sportschool en gezond eten, hebben goede voornemens een zweem van cliché gekregen. Toch is de basisgedachte waardevol om in stand te houden: de jaarwisseling is een tijd van vernieuwing en reflectie. Na een somberdere winterse periode, zal langzaamaan het voorjaar aanbreken.

Een goed moment voor verandering, een goed moment voor meer ontspanning in onze stressvolle levens. Hoe je dat doet? Het klinkt eigenlijk heel simpel: bepaal wat voor jou werkt om te ontspannen en maak daar tijd voor. Je hebt een moment nodig waarbij je omgeving niet om je aandacht vraagt. Denk aan vaker een bad nemen, sporten of een rustige wandeling.

Je zal tegen uitdagingen aanlopen. Allereerst is er een paradox. Juist als je gestrest bent, is ontspanning belangrijk. Maar als ontspannen geen onderdeel uitmaakt van je routine, moet je het eerst aanleren. En dat is moeilijk.

We voeren veel dagelijkse activiteiten uit zonder bewuste aandacht. Normaliter helpt dit je om efficiënt door je dagelijkse leven te navigeren, maar het maakt het lastiger om patronen te doorbreken. Bij stress speelt het stresshormoon cortisol bovendien een grote rol, dat onder andere je gedrag beïnvloedt. Hierdoor verval je gemakkelijker in oude gewoontes als je onder druk staat.

En je moet tijd hebben voor ontspanning. Dat betekent dat je er tijd voor moet máken, waarschijnlijk door ‘nee’ te zeggen tegen andere bezigheden. Als je dat niet gewend bent, is dat schakelen. Het kan gaan om ‘nee’ zeggen tegen anderen, of tegen jezelf. Zo mag ik bijvoorbeeld mijn telefoon wel wat vaker wegleggen.

Door deze uitdagingen zal het je waarschijnlijk niet lukken om je goede voornemen altijd in de praktijk te brengen. Nu je weet dat het eigenlijk heel logisch is, lukt het je misschien om dat te accepteren. Laat je niet uit het veld slaan! Uit onderzoek onder sportschoolbezoekers blijkt dat het uiteindelijk gemiddeld 4 tot 7 maanden duurt om een nieuwe gewoonte aan te leren.

Je kan jezelf hierbij een handje helpen. Hoe kleiner de stap die je neemt, hoe sneller je het een gewoonte maakt en hoe makkelijker het is om het vol te houden. Een succeservaring werkt goed voor je motivatie, dus kies voor een verandering waarvan je denkt dat het je gaat lukken. Het helpt bovendien als je iets nieuws koppelt aan iets wat je al doet. Probeer niet in één keer helemaal zen te worden, maar kijk of je bijvoorbeeld één keer per week een stukje kan wandelen na het avondeten.

Als het je lukt om echt een nieuwe gewoonte aan te leren, hoef je er uiteindelijk niet meer over na te denken. Dan kun je zelfs gebruikmaken van de automatische piloot die je in eerste instantie in de weg zat. En om dan toch nog een cliché erin te gooien: alle begin is moeilijk. Uiteindelijk gaat het om de nieuwe richting die je inslaat. Op de langere termijn zal het een groot verschil maken.

Puck van Tilburg is bestuurssecretaris op de universiteit. In januari 2023 meldde ze zich ziek vanwege burn-out klachten, inmiddels is ze volledig hersteld. Ze schrijft elke maand over de lessen die ze heeft geleerd.

Advertentie.

Bekijk meer recent nieuws

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

Blijf op de hoogte. Meld je aan voor de nieuwsbrief van Univers.