Wat betekent de coronacrisis voor de economie?
Het land zit nu vrijwel op slot, na de extra beperkingen opgelegd door het kabinet. Het virus Covid-19 heeft de wereld in de greep en doet niet alleen vrezen voor zieken en doden. De wereldeconomie kan imploderen. Wat gaat deze coronacrisis betekenen voor de economie?
1. Professor Eijffinger, de kredietcrisis zit nog vers in het geheugen en meer nog dan toen kwam de economie abrupt tot een stilstand. Het IMF voorziet een ergere economische crisis dan in 2008. Deelt u die verwachting?
“Het is eerst zaak dat het virus wordt beteugeld en daarom ben ik blij met de strenge maatregelen van het kabinet. Het was nodig, sommige mensen zien thuisblijven ter preventie als vakantie en gingen lekker voetballen, grofvuil wegbrengen naar het milieupark, brachten een bezoekje aan de bouwmarkt of het tuincentrum. Zo werk je bepaald niet mee aan ‘flattening the curve’! Met het verder aangescherpte beleid denken de experts nog wel dat de piek besmettingen in april-mei komt te liggen en hopelijk kunnen we daarna enige verbetering zien. Dan zal de economische schade mogelijk meevallen. Deze crisis is vooralsnog een incident en naar mijn inschatting geen systeemcrisis zoals in 2008. Toen waren de banken onvoldoende gekapitaliseerd, waren er slechte hypotheken en merkwaardige financiële producten in omloop, bovendien hadden veel bedrijven geen vet op de botten. Zeker, ZZP’ers zullen het moeilijk krijgen, maar wanneer we goed handelen, hoeft het niet zo erg te worden als toen.”
2. Wat moet er gebeuren?
“Het is heel goed dat het kabinet meteen miljarden steun heeft aangeboden aan bedrijven. De overheid financiert voor 90 procent het loon van een werknemer die nu niet aan het werk kan omdat het land zo goed als platligt. Deze werknemer hoeft dan niet te worden ontslagen. Dat schept rust. Misschien moet er nog meer gebeuren, denk aan de nationalisatie van cruciale bedrijven, zoals Schiphol en KLM. Het kan nodig zijn om de markt te laten zien dat we onder geen beding de Nederlandse infrastructuur laten afbreken.”
3. Gaan deze maatregelen ervoor zorgen dat weer jarenlang de broekriem moet worden aangetrokken, zoals de periode na het opkopen van Fortis en ABN AMRO?
“We hebben een goede buffer: de staatschuld is ruim onder de norm van 60 procent, want 55 procent. Er kan zonder veel moeite 80 of 90 miljard vrijgemaakt worden voor steun. Als we het volledige bedrag moeten aanspreken, is de buffer opgebouwd door de kabinetten Rutte II en Rutte III wel zo goed als op.”
4. Een bezuinigingsronde is dan niet uit te sluiten?
“Dat valt nooit uit te sluiten, maar ik denk wel dat er na deze crisis een fundamenteel maatschappelijk debat op gang komt over de cruciale beroepen die het kabinet zelf heeft benoemd. Deze vitale beroepen – binnen de zorg, de politie, brandweer, onderwijs en kinderopvang – zijn uitgerekend de beroepen die vaak onderbetaald zijn. Hier moet nu iets aan veranderen, wat mij betreft maakt het corona-virus duidelijk dat we definitief korte metten moeten maken met het ‘kostendenken’. Nu zie je maar weer hoe belangrijk deze mensen zijn! We kunnen in elk geval niet op deze banen bezuinigen, eerder het omgekeerde: daar moet nog flink wat geld bij.”
5. Andere economen, zoals Arnoud Boot, opperen een Europese aanpak en pleiten voor stimulering door de Europese Centrale Bank via ‘Eurobonds’ (of ‘coronabonds’). Het komt erop neer dat er centraal vanuit de ECB weer meer geld in de economieën wordt gepompt. Wat denk je daarvan?
“Ik vind het een slecht idee. We waren al bezig met een gigantisch opkoopprogramma en dit is een verheviging ervan. Het nadeel is dat er op deze manier geen eisen worden gesteld aan landen als Italië, Spanje en Frankrijk om te hervormen en de economie eindelijk op orde te brengen. Italië heeft een staatschuld van 140 procent, Spanje en Frankrijk van 105. Ze moeten zeker worden geholpen, maar onvoorwaardelijke steun via een Europees verdeelmodel is een oud idee waar regeringen van landen als Duitsland en Nederland terecht tegen waren. Wij hebben flink bezuinigd na de financiële crisis, moeten we dat nu naar landen overmaken die niets hebben gedaan?”
Advertentie.
