Kenniskwartier krijgt vorm. Wat gaat de universiteit ervan merken?

In het Westen van Tilburg wordt een nieuw gebied ontwikkeld: het Kenniskwartier. Er zijn plannen voor duizenden woningen, een nieuwe stationsomgeving en een betere verbinding tussen universiteit en stad. Univers vroeg de gemeente en Tilburg University naar hun kijk op de plannen.

Het gebied rond station Tilburg Centraal ademt een grootstedelijke sfeer, met brede lanen en dicht op elkaar staande hoogbouw. Het contrast is groot met het rommelige decor aan de westkant van Ringbaan-West in de richting de universiteit. Hier voelt de stad weinig samenhangend en soms ronduit verlaten.

Tussen de bijeengeraapte verzameling onderwijsinstellingen, huizenblokken, flats en sportvelden is ook een station gepropt: Tilburg Universiteit. Perrons zijn van elkaar gescheiden door een autoweg, de Statenlaan. Via het perron langs de achterkant van een blok huurappartementen ben je als treinreiziger ineens op de campus van de universiteit. Het is geen grootse entree.

Groei

Het Kenniskwartier is een ambitieus plan van de gemeente Tilburg om een aantal wijken tussen stad en universiteitscampus nieuw leven in te blazen. ‘De wijken zijn ooit ontworpen als woonwijken voor gezinnen, maar de samenstelling is nu veel diverser geworden,’ verklaart wethouder Bas van der Pol (D66).

‘Tilburg-West is bij uitstek geschikt voor de bouw van woningen’

‘We verwachten een flinke groei van inwoners. Voor die mensen moeten er in deze stad richting 2040 meer dan 30.000 woningen bijkomen,’ zegt Van der Pol. ‘We willen die woningen niet bouwen in de buitengebieden, maar zoveel mogelijk in de buurt van bestaande hoogwaardige openbaar vervoer-verbindingen (HOV) en bestaande voorzieningen. Tilburg-West is daarom bij uitstek een plek voor de bouw van 10.000 woningen, waarvan zo’n 7.500 binnen het Kenniskwartier.’

Stad met een universiteit

De universiteit speelt een grote rol in de plannen van de gemeente, en niet alleen als bezitter van grond waarop de gemeente wil bouwen. In de eerste plannen, gepresenteerd in een zogenaamde gebiedsvisie, staat met kapitalen ‘Van een stad met een universiteit naar een universiteitsstad’. Ook de universiteit heeft wat te winnen bij het Kenniskwartier, spreekt daaruit.

Tilburg University staat welwillend tegenover de plannen. ‘Voor ons college is het belangrijk om mee te denken over de inrichting van het Kenniskwartier,’ vindt vicevoorzitter Wilma de Koning van het College van Bestuur. ‘Wij voelen ons medeverantwoordelijk voor de huisvesting van onze studenten en medewerkers en we hebben ook belang bij een goede ontsluiting naar de campus.’

Heet hangijzer

Naast huisvesting en goede verbindingen van en naar het gebied is er onder studenten heel veel behoefte aan sportfaciliteiten. ‘Dat hebben we ook onderzocht,’ zegt wethouder Van der Pol. En dat is een heikel punt. Want juist in het gebied van de toekomstige ‘Reitse Campus’ (hieronder in het blauw getekend), liggen het sportcentrum en de sportvelden. De universiteit wil dit behouden.

De Koning: ‘We hadden mooie nieuwbouwplannen voor een sportcentrum op de plek waar nu de hockeyvelden liggen, en de gesprekken met de gemeente over die plannen liepen al toen de gemeente Tilburg deze plannen on hold zette. Vanwege de nieuwe woningbouwopgave wilde de gemeente eerst de plannen opnieuw bekijken in samenhang met alle andere opgaven voor hele gebied.’

Convenant

Vervolgens heeft de universiteit langdurig onderhandeld met de gemeente, en dat heeft uiteindelijk geleid tot een convenant. Het sportcentrum en verschillende velden blijven vooralsnog op dezelfde plek, en blijven ook in de toekomst in hetzelfde gebied, alleen de hockeyvelden van studentenhockeyvereniging SHOT moeten plaatsmaken voor de bouw van zo’n duizend woningen, waaronder huisvesting voor studenten.

‘Erg jammer,’ vindt De Koning: ‘Als wisselgeld heeft de universiteit bedongen dat de gemeente de kosten voor de verplaatsing van de hockeyvelden voor haar rekening neemt én dat de gemeente sneller aan de slag gaat met méér betaalbare woningen voor studenten.’

Bovendien ligt er volgens De Koning de afspraak dat de gemeente ‘het pand aan de Meerkoldreef aankoopt tegen een redelijke prijs en in onderling overleg de locatie naast het sportcentrum herontwikkelt, waar de Theologische Faculteit Tilburg was gehuisvest.’ De gemeente zegt deze plannen in gezamenlijkheid te gaan bestuderen.

Station

De ontwikkeling van het Kenniskwartier moet aansluiten bij de bestaande infrastructuur. ‘Het station Tilburg Universiteit speelt daar een sleutelrol in,’ zegt Van der Pol. ‘De bedoeling is om een stationsomgeving te maken die veilig is, die prettig is en waar je je trein eens een keer kunt missen en vervolgens niet op het regenachtige perron achterblijft.’

‘Het is heel mooi dat het station vernieuwd wordt,’ vindt ook de universiteit. ‘We stimuleren onze medewerkers en onze studenten om het openbaar vervoer te gebruiken, te fietsen of te lopen. Dus een verbeterd station kan ons daarbij zeker helpen,’ beaamt vicevoorzitter Wilma de Koning.

Er komt een nieuw stationsplein aan de zuidkant van het spoor. ‘We zijn in gesprek met de Rijksoverheid om die plannen concreet te maken,’ aldus de wethouder. De Reitse Campus en de omgeving van station Tilburg Universiteit krijgen een centrumfunctie met nieuwe pleinen, ontmoetingsplekken en in het gebied worden maatschappelijke voorzieningen en gezondheidscentra gepland.

Talent behouden

Vooral in het gebied van de Reitse Campus wil de gemeente versneld betaalbare woningen bijbouwen, ook voor studenten. Van der Pol: ‘We gaan daar ook groepswoningen bouwen voor studenten, die met zijn vieren of met zijn zessen in een huis kunnen wonen. In een studentenleven is het erg belangrijk om sociale contacten te hebben en niet te vereenzamen.’

En er komt veel werkgelegenheid bij, ook in de segmenten die horen bij de onderwijsinstellingen, zegt Van der Pol. ‘Studenten die een eigen bedrijf willen starten of een inspirerende baan zoeken kunnen dat straks op deze plek verwezenlijken. En als werkgevers talent zoeken, kunnen ze hier terecht. Want als we goede mensen hebben die hier zijn opgeleid, maar die hier geen kansen zien om hun carrière te beginnen, dan doen we iets niet goed. Dat moet beter.’

Bereikbaarheid

Om de bereikbaarheid te vergroten komen er nieuwe onderdoorgangen onder het spoor met betere loop- en fietsroutes die de wijken en het centrum met elkaar verbinden. ‘Het bestaande viaduct van Ringbaan-West moet sowieso vervangen worden,’ zegt Van der Pol, ‘dus laten we dat op poten zetten, dan loopt het Spoorpark visueel gewoon door in het nieuwe Kenniskwartier.’

De universiteit plaatst wel een kanttekening bij die plannen. De Koning: ‘We willen wel dat onze campus een campus blijft, en geen doorgaande route voor fiets- of wandelverkeer.’ Dit soort punten moeten later nog beantwoord worden in deelplannen met de gemeente en de betrokken partijen.

Parkeren

En ook het parkeren is nog een hele uitdaging, want er zullen straks veel auto’s en parkeervoorzieningen bijkomen. Van der Pol: ‘Dus we moeten naar slimme parkeerhubs, om de openbare ruimte groen te houden, met ruimte voor sporten, verblijven en ontmoeten, en minder auto’s in het straatbeeld.’

‘We willen dat onze campus een campus blijft’

De universiteit heeft zorgen over parkeren en het autoverkeer uitgesproken in de zogenaamde zienswijze op het Omgevingsprogramma. ‘Het is voor ons nog onduidelijk wat het effect van betaald parkeren voor de universiteit gaat zijn, waar die parkeergarages precies gaan komen en wat dat betekent voor de omgeving,’ zegt De Koning.

Contouren

De contouren van het nieuwe Kenniskwartier worden langzaam zichtbaar, nu het Tilburgse college van burgemeesters en wethouders het Omgevingsprogramma Kenniskwartier heeft vastgesteld, maar het zal nog wel een paar jaar duren voor de eerste resultaten zichtbaar zijn.

De plannen voor het Kenniskwartier zijn ambitieus. ‘Dat past bij deze stad, we zijn niet te bescheiden,’ zegt Van der Pol. Komende tijd gaan gemeente, universiteit en alle andere partijen samen om de tafel om de contouren verder uit te werken tot concrete plannen.

_Advertentie.