Maar, ik heb toch gewoon gelijk?
Luisteren we tijdens debatten nog wel echt naar elkaar? Thomas Kaufmann twijfelt: ‘Ze gaan voor mijn gevoel vaak niet over het vinden van een oplossing, maar over het halen van een wit voetje bij een specifieke achterban. Het zijn geen gesprekken meer, maar opsommingen van tegenstellingen.’
‘Ik heb er zin in’, zei de jongen, ‘maar we gaan het niet over de formatie hebben.’
Ik moest grinniken toen ik dit aanhoorde. De politieke kleuren binnen onze vriendengroep willen nog wel eens verschillen en de discussies kunnen fel zijn. Mijn gesprekspartner zag daar bij voorbaat al vanaf en dus had ik gewonnen.
‘Niet om het een of ander hoor, maar je bent de laatste tijd zo negatief.’
Ik sputter al bijna tegen. Ik wil beginnen over fascisten in de kamer, genocide, fossiele subsidies en populisme, maar hij onderbreekt me.
‘Heb je dat zelf niet door?’
Verbouwereerd kijk ik hem aan. Hij raakt me. Negatief is zo’n – nou ja – negatief woord. Ik ben toch links en progressief? Ik ben voor gelijkheid en barmhartigheid. Ik heb op de A12 gezeten. Ik heb toch gewoon gelijk?
Die laatste zin spreek ik ook daadwerkelijk uit. Hakkelend weliswaar. Mijn vriend kijkt me een beetje getergd aan.
‘Kan wel zijn, maar soms ben je ook gewoon een lul.’
Later besef ik dat hij gelijk heeft. Ik heb een soort romantisch beeld gecreëerd van het ideologische debat onder vrienden in een muffe kroeg, maar vergeet daarbij een van de basisprincipes van een goede discussie. Luisteren naar wat de ander te zeggen heeft.
Ik luister wel, maar met snode plannen. Ik luister in de hoop onregelmatigheden te vinden in een verhaal. Ik wil mijn eigen gelijk halen, want van mijn eigen gelijk ben ik heilig overtuigd.
En dat is dus klaarblijkelijk best irritant.
Het is pijnlijk om te constateren, omdat dit precies het fenomeen is wat me zo aan de politiek tegen is gaan staan. Debatten gaan voor mijn gevoel vaak niet over het vinden van een oplossing, maar over het halen van een wit voetje bij een specifieke achterban. Het zijn geen gesprekken meer, maar opsommingen van tegenstellingen.
Door zo te hameren op die verschillen wordt er alleen maar meer afstand gecreëerd tussen partijen, of in mijn geval personen. Zelfs als ik niet bereid ben om te schuiven in mijn opvattingen, kan luisteren naar een ander in ieder geval tot extra begrip leiden. Ja, hier ga ik me echt voor inzetten. Hier word ik een beter mens va..
‘Heb je überhaupt gehoord wat ik zei?’
Ik schrik op.
‘Het zou al een verschil maken als je een keer naar me zou luisteren.’
Thomas Kaufmann is alumnus van Tilburg University.