Twintig jaar boekenliefde: het verhaal achter Books 4 Life
Wat begon als een klein initiatief van een idealistische studente, groeide uit tot een grote tweedehandsboekenwinkel op de Tilburgse campus. Books 4 Life viert haar twintigjarig jubileum. Vrijwilligers Debby van Gendt en Jacques Buijssen vertellen over de bijzondere verhalen die schuilgaan achter de kaften van tweedehands boeken en de winkel zelf.

In de kelder van het Cobbenhagengebouw op de campus van Tilburg University bevindt zich een verborgen parel: de boekenwinkel Books 4 Life. Hier worden tweedehands boeken verkocht voor goede doelen. Dit jaar viert de winkel haar twintigste verjaardag, een mijlpaal die terugvoert naar de oprichting in 2004 en de opening in 2005. Het idee begon klein, maar groeide uit tot een netwerk van winkels in Nederland, met ook locaties in Nijmegen, Groningen, Utrecht, Amsterdam en Eindhoven, en zelfs twee winkels in Oostenrijk.
Het ontstaan van een uniek concept
Books 4 Life is in Tilburg ontstaan dankzij Laura van Waas, een rechtenstudente die het concept van tweedehands boekenwinkels voor goede doelen ontdekte tijdens haar tijd in Engeland. Geïnspireerd door haar ervaringen daar én door de schrijnende armoede die ze zag tijdens een afstudeerproject in Afrika, besloot Van Waas samen met medestudenten een soortgelijke winkel in Tilburg te starten. Met steun van de universiteit kreeg Books 4 Life een plek in het Cobbenhagengebouw.
‘Het idee was vanaf het begin helder,’ vertelt vrijwilliger en secretaris Jacques Buijssen, die al tien jaar actief is bij Books 4 Life. ‘De opbrengsten van de boekenverkoop zouden gaan naar goede doelen gericht op armoedebestrijding en mensenrechten.’ Amnesty International en Oxfam Novib werden als vaste doelen gekozen.
Sinds vorig jaar ondersteunt de winkel ook Stichting Poels in Tilburg, een organisatie die dak- en thuislozen ondersteunt met warme maaltijden, én de stichting Yayasan Setetes Embun, die met diverse projecten een dorp op Midden-Java ondersteunt.
Dat het concept succesvol is, blijkt uit de opbrengsten die de winkel genereert. In 2023 haalde de Tilburgse winkel maar liefst 34.380 euro op, een stijging ten opzichte van de 28.680 euro in 2022. Ook op landelijk niveau maken de winkels impact: in 2024 doneerden alle Books 4 Life-winkels samen een bedrag van 57.021 euro aan Amnesty International en Oxfam Novib.
Hoe werkt de winkel?
De winkel draait volledig op de inzet van vrijwilligers, in Tilburg zijn dat er maar liefst 35. ‘We zijn allemaal boekenliefhebbers,’ zegt Buijssen. In wekelijkse shifts werkt het team in kleine groepen samen om de winkel draaiende te houden. Die samenwerking zorgt niet alleen voor een soepele organisatie, maar ook voor een hechte band. Jaarlijks zijn er bijeenkomsten zoals een barbecue, waar de vrijwilligers samenkomen om hun gedeelde passie voor boeken én de impact van hun werk te vieren.
Het proces achter de schermen is strak georganiseerd, van het ontvangen en sorteren van boeken tot het bepalen van prijzen en de verkoop. ‘We hebben de boekenstroom en de mensenstroom,’ zegt Debby van Gendt lachend. Sinds twee jaar staat zij aan het roer als voorzitter van de organisatie en waakt ze over de balans tussen dagelijkse taken en het grotere doel van Books 4 Life.
‘Mensen brengen boeken binnen of bellen om een grote collectie te laten ophalen, zoals bij een erfenis. Een deel van de boeken wordt verkocht in de winkel, terwijl bijzondere exemplaren via Bol.com of andere platforms worden aangeboden.’
Buijssen laat een recent verkocht boek zien: ‘Dit is ‘Nieuwe traditie’, een prachtig boek over architectuur. We hadden het via Bol.com aangeboden en het brengt ons een mooie opbrengst. We zorgen altijd dat we iets goedkoper zijn dan andere aanbieders.’ Naast de winkel zijn er op de universiteit ook weggeefboeken te vinden, met grote stickers van Books 4 Life op de kaften. ‘Zo hopen we onze naamsbekendheid te vergroten.’
En dat is nodig, stellen de twee vrijwilligers. Hoewel het ideaal is dat ze een plek hebben op de campus – de universiteit betaalt alle faciliteiten – blijft zichtbaarheid een uitdaging. De kelder van het Cobbenhagengebouw, daar komt niet iedereen zomaar binnenlopen. ‘Niet alle studenten weten dat we bestaan,’ vertelt Van Gendt. ‘Sommige bezoekers denken dat we er pas net zitten, terwijl we al twintig jaar actief zijn.’
De band met de universiteit
Toch zijn de boekenverkopers blij dat ze een plekje hebben op de campus. ‘Twaalf jaar geleden hebben we een overstroming gehad,’ vertelt Buijssen. ‘Stond de hele winkel blank. Met een enorme stortbui was het water door de ramen naar binnen gekomen.’
‘De universiteit loste dat perfect op. Ze schakelden bedrijven in om het water weg te pompen en zorgden voor een nieuwe vloerbedekking. De boeken hadden gelukkig niks geleden, want die stonden in de kasten net een aantal centimeter van de grond af. Anders hadden we veel schade gehad.’
Waarom Tilburg University zo gastvrij is? Buijssen denkt dat het komt doordat Books 4 Life past in het concept van een maatschappelijk betrokken universiteit. ‘Ze zien natuurlijk dat we recyclen en bijdragen aan de circulaire economie,’ voegt hij toe.
Donateurs en vondsten
De band met boekenliefhebbers is minstens net zo bijzonder als die met boeken. Zo vond een klant ooit vijftig euro in een boek. ‘Deze persoon besloot het niet voor zichzelf te houden, maar aan ons te doneren. Een prachtig gebaar,’ vertelt Van Gendt.
Internationale studenten dragen ook bij door aan het einde van hun studie vaak stapels boeken te doneren. ‘Ze weten dat hun boeken een tweede leven krijgen én bijdragen aan een goed doel. Dat maakt het extra bijzonder,’ vult Buijssen aan.
En ook prominente figuren hebben boeken gedoneerd. Zo schonk de weduwe van Albert Heijn een verzameling boeken, waaronder exemplaren met persoonlijke opdrachten aan de supermarktmagnaat. ‘Het is fascinerend om zo’n inkijkje te krijgen in het leven van iemand die zoveel invloed heeft gehad,’ zegt Van Gendt.
Een emotioneel moment was de donatie van boeken van Willem Witteveen, hoogleraar staatsrecht aan Tilburg University, die tragisch omkwam bij de MH17-ramp. ‘Zijn boeken zaten vol met aantekeningen, briefwisselingen en zelfs treinkaartjes die hij als boekenleggers gebruikte,’ vertelt Buijssen. ‘Het was alsof je door zijn leven bladerde.’
Dat Books 4 Life meer dan een winkel alleen is, staat voor de vrijwilligers als een paal boven water; het is een plek waar bijzondere verhalen samenkomen. Zo werd eens een antiek boek in een plastic tas voor de deur achtergelaten. ‘Het was een prachtig boek met een leren kaft, zeker zeventig jaar oud,’ herinnert Buijssen zich. Het boek werd op Catawiki geveild en bracht maar liefst 1.000 euro op. ‘Je vraagt je af of de oude eigenaar wist hoe waardevol het was,’ zegt hij lachend.
Bijzondere boekenkasten
Wat de winkel ook speciaal maakt? De twee U-vormige turquoise boekenkasten die midden in de winkel staan. Samen met nog drie andere kasten vormen ze de naam KLUUN. ‘Wij hebben de twee U’s, je moet ervoor staan om het te zien,’ legt Buijssen uit. ‘Het waren ooit de boekenkasten die Kluun door het hele land meenam ter promotie van zijn eerste boek: Komt een vrouw bij de dokter.’
De boekenkasten kwamen bij de Tilburgse boekenwinkel terecht via de Beursvloer, een initiatief dat ooit in Tilburg werd gestart. ‘Ondernemers geven dingen weg die ze willen doneren aan goede doelen. Zo konden wij de kasten ontvangen.’
Books 4 Life in Tilburg is een bijzondere winkel, op een bijzondere locatie. En met een collectie van ruim zesduizend boeken in de winkel en dertienhonderd online, blijft de boekenwinkel een paradijs voor lezers. ‘Murakami en Hosseini zijn altijd populaire auteurs,’ vertelt Buijssen. ‘En als je geluk hebt, vind je een verborgen parel, zoals een eerste druk van W.F. Hermans.’
Benieuwd naar de collectie? Bezoek de winkel in het Cobbenhagengebouw of neem een kijkje in de webshop.