De student met een 10 voor zijn scriptie over Wilders, zes jaar later

Zes jaar geleden ging zijn naam viral. Henk Bovekerk, de bachelorstudent die een tien kreeg voor zijn scriptie waarin hij de PVV fascistisch noemde. Univers ontmoette hem in zijn oude stamkroeg voor een gesprek over de mens Henk, de ophef en zijn toekomst.

Een dikke vette tien voor je bachelorscriptie, dat wil iedereen wel. Als je dan ook nog eens Henk Bovekerk bent en zeven jaar lang van studie naar studie zwalkt om uiteindelijk bij Liberal arts af te ronden, heb je helemaal reden om opgetogen te zijn. “Ik was blij dat ik een tien kreeg, blij dat ik klaar was en ook blij dat ik mijn familie kon laten zien dat ik niet helemaal mislukt was.”

‘Academisch briljant’, noemt begeleider Jan Jaap de Ruiter de scriptie in een verklaring naderhand. Uitleg is nodig, want de scriptie Prototypical Fascism in Contemporary Dutch Politics en vooral het cijfer ervoor zijn aanleiding voor nationale ophef. Bovekerk concludeert op basis van zijn analyse van een boek van Rob Riemen dat de PVV een fascistische partij is, in gevorderd stadium.

Geen activist

Zo’n hoog cijfer krijgen van gekend Wilders-criticus De Ruiter, over een boek van PVV-basher Riemen en dat alles op de universiteit waar nog geen half jaar eerder het neponderzoek van Diederik Stapel in volle omvang onthuld is? Een verbolgen Geert Wilders reageert onmiddelijk via twitter: ‘Op de KU in T zijn ze allemaal Stapel’. Opiniemakers van diverse statuur, van mainstream landelijke kranten, tot social media en alternatieve media, hebben er meningen over. Reaguurders van allerlei slag vinden er nog meer van en maken er uiteindelijk meer woorden aan vuil dan er überhaupt in de oorspronkelijke scriptie staan. Bovekerk: “Wat een onzin, dat het hele land erover valt als een bachelorstudent een goed punt krijgt. Mensen gingen er vanuit dat ik heel bevlogen was over het onderwerp. Maar ik was geen activist of zo, ik was gewoon een student die zijn diploma wilde halen.”

Kandinsky

Het is ondertussen zes jaar later. Henk Bovekerk (1986) meldt zich in café Kandinsky voor een gesprekje over de jaren na die zo vermaledijde tien. Al is hij zes jaar weg uit Tilburg, – via Nijmegen en Utrecht belandde hij uiteindelijk in Amsterdam – voor barman Fred is hij een oude bekende. Niet zo vreemd, legt Bovekerk uit, zijn zeven Tilburgse studentenjaren woonde hij in het grote studentenhuis om de hoek, IJzerstraat 3. Kandinsky was een tweede huiskamer: “Vanuit mijn kamer kon ik zien hoe druk het was en of er plek was op het terras.”

Bovekerk, inmiddels freelance journalist, komt nog regelmatig in Tilburg om oude vrienden te ontmoeten. “Tot voor kort ging ik dan ook langs bij mijn oude studentenhuis, toen er nog mensen woonden die ik kende.” Hij kwam in Tilburg na een valse start in Eindhoven, Industrieel ontwerp, waar hij zich niet op zijn plek voelde. Het was in zekere zin thuiskomen voor de jongeman uit het Zuid-Hollandse Noordeloos, twee zussen woonden al in de stad. Nu kon hij weer met hen muziek maken. Hij werd secretaris van popkoepel Kubus en gitarist in de huisband van musicalvereniging On Stage. Een hele leuke tijd, mijmert hij.

Aanvankelijk koos hij voor de studie Filosofie. Hij werd er zelfs de posterboy van. “In die tijd werd een foto van mij gemaakt als filosofiestudent en die belandde op een grote banner van de universiteit. Maar zelf was ik toen al overgestapt naar Liberal arts.” Eigenlijk voelde hij zich tijdens zijn hele studieperiode zoekende, bekent hij. Ook later bij de masterstudie geschiedenis in Nijmegen, dit keer wel in een jaar afgesloten met een scriptie over representatie van gaskamers in Holocaustfilms.

Riemen

Zoekend voelde Bovekerk zich ook toen hij een onderwerp moest kiezen voor de bachelorscriptie. “Ik heb heel erg geworsteld met het zoeken naar een goed onderwerp. Veel vond ik interessant, maar niet genoeg om daar zoveel aandacht aan te geven. Het boekje van Rob Riemen had ik al gelezen en toen werd geopperd dat daar iets mee kon doen.” Riemen werd het en Bovekerk ging er vol voor. “Ik vond het fijn om me er helemaal in te storten, om veel te sleutelen aan de stijl. Ik had verder alles al afgerond en had er een half jaar de tijd voor, dat maakt het ook makkelijker. Voor mijn doen heb ik het zo goed mogelijk opgeschreven, het moest toch in een vreemde taal.” En als hij zich ergens in vastbijt, loont dat meestal ook, vertelt Bovekerk: “Zelfs bij onzekere vakken kon ik zo goede cijfers krijgen. Als ik me ergens voor inzette ging het goed.”

Als freelancer werkt Bovekerk tegenwoordig met name voor mediabedrijf Vice. Eindredactie en verhalen voor Vice Money, maar ook artikelen over film en filosofie voor de reguliere site. Verder is hij op festivals promotiemedewerker voor filmplatform Cineville en onder meer ook redacteur en presentator van literaire talkshow Het Andere Verhaal. “Literatuur heeft mijn grootste belangstelling, maar werktechnisch levert dat minder op. Opdrachtgevers zijn nu eenmaal meer geïnteresseerd in artikelen over films dan over boeken. Films vind ik ook leuk, dus ik schrijf er stukjes over. Geen recensies.”

“Ik ga vooral een beetje mee met de stroom der dingen. Ik wil veel schrijven, veel ervaringen opdoen en interessante mensen ontmoeten. Als ik de huur maar kan betalen en geld overhoud om op reis te gaan. Mijn ambities zijn vooral kunstzinnig. Ik wil een betere schrijver worden, mijn gedachten beter uiten. Uiteindelijk wil ik een boek schrijven dat goed is en waar mensen plezier aan beleven.” Om dat te bereiken is Bovekerk vorig jaar begonnen aan de Schrijversvakschool. Daardoor heeft hij inmiddels ook een begin gemaakt aan zijn eerste roman.

Overvliegen uit Londen

Belangstelling voor Bovekerks schrijfwerk was er in ieder geval ten tijde van zijn afstuderen. Nadat zijn scriptie online was gezet, namen vele commentatoren de moeite om het door te nemen om er zelf een oordeel over te vellen. Bovekerk zegt alle ophef van een afstand gevolgd te hebben. “Op internet werd van alles gezegd, dat las ik allemaal niet. Ik ben ook niet ingegaan op mediaverzoeken. De Wereld Draait Door wilde me zelfs laten overvliegen uit Londen, waar ik toen was. Maar alle informatie zat niet meer in mijn hoofd, een week na mijn scriptie was ik het meeste al vergeten. Dan kun je niet tegenover Jort Kelder zitten en alles nog eens goed uitleggen.”

Op GeenStijl werd zijn foto voorzien werd van een Hitlersnorretje, maar ook daar kon Bovekerk tegen. “Ik ben heel lang voetbalscheidsrechter geweest en daar heb ik wel een dikke huid van gekregen. Er waren altijd wel mensen die kwamen vertellen wat scheidsrechter Bovekerk uit Noordeloos nu weer fout had gedaan. Het gebeurde wel eens dat ik een uur in mijn kleedklamer moest blijven zitten omdat er mensen verhaal kwamen halen.”

Scheidsrechteren deed Bovekerk op niveau. Hij zat in het talententraject dat kan leiden naar fluiten in het betaald voetbal. “Als ik keek naar Studio Sport dacht ik: misschien sta ik daar straks. Dat beviel me wel. Ik vond fluiten heel leuk, maar op een gegeven moment was ik er wel klaar mee. Het kostte veel tijd, ik was er van vrijdagmiddag tot zondagmiddag mee bezig. Toch droom ik er nog vaak van. En nu schrijf ik er een boek over. Een verhaal over een scheidrechter en de KNVB. Het is dystopisch en wordt heel grimmig en vervelend. Een combinatie van Snelle Jelle en 1984.”

Bovekerk in Univers

“Laat ik er geen doekjes om winden: ik heb een grafkankerhekel aan medestudenten die me storen tijdens college. Meisjes die zitten te giechelen. Gasten die niet weten wat fluisteren is. Studenten die te laat komen. Ik ben er klaar me. Motherfuckers.

Heerlijk Helder Henk, april 2009

Tijdens zijn Tilburgse studentenjaren was Henk Bovekerk ook columnist bij Univers. Twee jaar lang schreef hij driewekelijks de column Heerlijk Helder Henk, later werd de titel Het evangelie van Bovekerk. “Ik schreef toen nog op stoere toon,” zegt hij nu, “ik zag andere schrijvers zo’n toon gebruiken en dat wilde ik ook. Ik was provocerend om mijn kwetsbaarheid en onzekerheid te verbergen. Nu vind ik dat een schrijver eerlijk moet zijn over zijn eigen binnenwereld en dat je niet een bepaalde vorm moet kiezen om je achter te verschuilen.”